Choroby układu kostno-stawowego u młodych psów- PRZYCZYNY
Problemy zdrowotne takie jak dysplazja bioder, łokci czy osteochondroza (martwica chrzęstno-kostna w obrębie stawów ramienia, kolana czy skokowego) oraz inne choroby kości i stawów, nieprzerwanie dotykają młode psy, zwłaszcza z dużych ras. Pomimo szeroko stosowanych badań oraz wykluczania obciążonych osobników z hodowli, schorzenia te wciąż pojawiają się u młodych psów. Czy przyczyn tych problemów szukamy tam, gdzie należy? Dlaczego schorzenia te dotykają psy nawet w liniach, które uznaje się za wolne od dysplazji?
Chociaż od dawna hodowcy, weterynarze i naukowcy próbują zwalczać te choroby poprzez eliminację genów, które za nie odpowiadają, efekty nadal są niewystarczające. Wciąż pozostaje pytanie, czy problemy leżą wyłącznie po stronie genów, czy też związane są z innymi czynnikami, które nie są uwzględniane w obecnych programach selekcyjnych? Zdaniem wielu ekspertów, odpowiedź brzmi "tak" – pomijamy inne istotne przyczyny, co sprawia, że choroby te występują pomimo rygorystycznych procedur hodowlanych.
Czy geny są jedyną przyczyną chorób kości i stawów?
Pogląd o genetycznym podłożu chorób kości i stawów stał się popularny w środowisku weterynaryjnym i jest szeroko przyjęty przez kluby hodowlane, które wprowadziły rozbudowane, choć mało efektywne programy selekcji i wykluczania z hodowli psów obciążonych schorzeniami. Programy te opierają się na badaniach radiologicznych, a także usuwaniu z hodowli zwierząt, u których wykryto zmiany patologiczne. Mimo to, takie podejście nie przynosi oczekiwanych rezultatów – choroby nadal się pojawiają, co skłania do refleksji, czy taka droga rzeczywiście prowadzi do wyeliminowania problemu.
Wraz z hodowcami zbudowaliśmy silne przekonanie, że źródłem problemów kości i stawów są wyłącznie geny. Jednakże weterynarze niechętnie przyjmują alternatywne wyjaśnienia. W wyniku tego mamy dziś liczne, rozbudowane programy selekcyjne, oparte na zdjęciach RTG i interpretacji wyników, które często prowadzą do eliminacji psów, a nawet eutanazji, zamiast skupienia się na możliwych wpływach środowiskowych.
Rola środowiska w rozwoju chorób kostnych
W rzeczywistości, oprócz genów, dwa istotne czynniki środowiskowe – dieta i aktywność fizyczna – mają ogromny wpływ na zdrowie układu kostnego psów. Zgodnie z badaniami naukowymi, niewłaściwe stosowanie tych dwóch czynników może przyczyniać się do rozwoju chorób kości u młodych psów. Jednak w obecnych programach eliminacyjnych są one ignorowane.
Doświadczeni hodowcy dobrze wiedzą, że zdrowie kośćca psów zależy od odpowiedniego żywienia i dostosowanego wysiłku fizycznego. Niewłaściwa dieta i zbyt intensywna aktywność w młodym wieku mogą pogorszyć stan zdrowia kości i stawów nawet u psów o dobrej genetyce.
Przemiany w diecie psów i ich skutki
Przyczyna problemów może sięgać lat 30. XX wieku, gdy właściciele psów, zmuszeni przez wielki kryzys gospodarczy, zaczęli przechodzić z naturalnej diety na gotowe, przemysłowe karmy oparte na tanich składnikach. Psy przestały otrzymywać surowe mięso, kości i podroby, zastąpione teraz produktami przetworzonymi, głównie na bazie zbóż i odpadów przemysłowych. To fundamentalnie zmieniło dietę psów i doprowadziło do pogorszenia ich zdrowia kostnego.
Dodatki takie jak sztuczny wapń oraz duża ilość skrobi prowadzą do nadmiernego wzrostu, otyłości oraz problemów hormonalnych. Dieta bogata w skrobię wywołuje hiperinsulinemię, czyli nadmiar insuliny we krwi, która jest silnym stymulatorem wzrostu, sprzyjającym również zapaleniom i przyrostowi tkanki tłuszczowej. Taki wzrost, wywołany nieodpowiednią dietą, powoduje uszkodzenia rozwijających się kości, co prowadzi do młodzieńczego zapalenia kości i predysponuje do wystąpienia dysplazji bioder i łokci.
Powrót do naturalnej diety i zrównoważonej aktywności
Powrót do diety opartej na surowych, naturalnych składnikach może wspierać zdrowie kości i stawów psów. Oto zasady, które pomogą w prawidłowym rozwoju układu kostnego:
- Surowe kości z mięsem: Są głównym źródłem wapnia i fosforu, które wspierają zdrowy rozwój kości.
- Podroby i mięso: Zawierają niezbędne aminokwasy i minerały, które wspierają rozwój układu mięśniowo-szkieletowego.
- Warzywa i owoce: Dostarczają witamin i minerałów niezbędnych do prawidłowego wzrostu.
- Unikanie sztucznych dodatków i nadmiaru skrobi: Sztuczne wapno czy skrobia mogą zaburzać naturalny rozwój kości i prowadzić do schorzeń kostnych.
Odpowiednia aktywność fizyczna również jest kluczowa. Młode psy powinny mieć zapewnioną swobodną zabawę, która nie przeciąża kości i stawów. Nadmiar intensywnego wysiłku, takiego jak bieganie, skoki, czy zabawy siłowe, może powodować mikrourazy wciąż rosnących kości, co prowadzi do stanów zapalnych i problemów z układem kostnym. Naturalna zabawa pozwala psu odpocząć, gdy tego potrzebuje, co minimalizuje ryzyko przeciążeń.
Podsumowanie
Historia problemów kostnych u psów i ich nasilenie w XX wieku pokazuje, że obok genów znaczącą rolę odgrywają czynniki środowiskowe, takie jak dieta i aktywność. Aby ograniczyć występowanie dysplazji i innych schorzeń, warto wrócić do naturalnej diety i odpowiednio dostosowanej aktywności fizycznej, co pozwoli psom rozwijać zdrowy układ kostny.