Jaki sposób karmienia psa wybrać

KARMIENIE PSA – SPOSOBY i PODSTAWOWE SKŁADNIKI

Żywienie jest jednym z najważniejszych czynników tzw. środowiskowych. Sposób żywienia psa wpływa nie tylko na masę i wzrost, ale także na niektóre cechy i wady budowy.

Żywienie szczeniąt i młodych psów ma bardzo istotny wpływ na ich późniejszy wygląd i zdrowie.

„Dobre żywienie nie zastąpi dobrego genotypu, ale złe może zepsuć najlepsze założenia genetyczne[1].”

Podstawowym kryterium wyboru diety naszego psa jest to aby zawierał on wszystkie niezbędne składniki odżywcze w ilości odpowiedniej do wieku, masy ciała, zapotrzebowania energetycznego i kondycji zdrowotnej danego osobnika. Kolejnym kryterium jest atrakcyjność smakowa i strukturowa, która jest również bardzo ważna.

Psy jak ludzie mają indywidualne preferencje smakowe i lubią dobre, smaczne i o odpowiedniej dla ich gustu strukturze jedzenie (chrupkie, zalane wodą, odpowiednim wywarem lub o konsystencji papki).

SPOSOBY KARMIENIA:

1. DIETA BARF- to sposób żywienia psów surowym mięsem, kośćmi i podrobami z niewielką ilością warzyw i owoców. BARF wymaga od opiekuna psa dużej wiedzy o potrzebach żywieniowych psów ( źle skomponowana dieta BARF może prowadzić do poważnych niedoborów i skutkować ciężkimi chorobami).

Dieta BARF zakłada, że 70% jej składników mają stanowić produkty mięsne, z czego 60% to surowe mięso (w nim 5-15% kości), 10% surowe podroby. Pozostałą część jadłospisu wypełniają surowe warzywa (15%), surowe owoce (5%) oraz dodatki (10%) takie jak oleje rybne i suplementy

2. DIETA OPARTA NA SUCHEJ KARMIE – to wygodny i bezpieczny sposób na karmienia psa. W sklepach znajdziemy odpowiednią karmę dla każdego psa, dużego, małego, młodego, starego, alergika czy chorego. Karmy z wyższej półki zawierają odpowiednią ilość składników pokarmowych, które spełniają zapotrzebowanie naszych psów.

3. DIETA OPARTA NA MOKREJ KARMIE – czyli puszki z kawałkami mięsa w galarecie, pasztety mięsne lub samo mięso- zawierają one o wiele mniej węglowodanów od karmy suchej. Świetnie sprawdzą się dla osób nie mających czasu na zgłębianie tajników odżywiania psów, są jednak kosztowne. Przy wyborze karmy mokrej warto sprawdzić jej skład, unikać tych z dużą zawartością podrobów i dostosować ją odpowiednio do wieku, ewentualnie choroby jaką ma nasz psiak.

4. DIETA MIESZANA – oparta na suchej karmie z dodatkami (surowe mięso, gotowane posiłki, mokra karma)

To jeden ze sposobów karmienia psów. W zależności ile posiłków dostaje nasz pupil najlepiej jest podawać dodatki podczas jednego posiłku np. na kolację.
Podając dobrą karmę suchą zapewniamy psu podstawowe zbilansowane (odpowiednio do rasy, wielkości, stanu zdrowia, wieku i aktywności) już składniki dodając zdrowe dodatki diety naturalnej.

5. GOTOWANIE POSIŁKÓW – To sposób żywienia psa posiłkami gotowanymi, który również tak jak BARF wymaga od opiekuna dużej wiedzy o potrzebach żywieniowych psów. Jest bardziej pracochłonny, ale równie zdrowy i dodatkowo poprzez obróbkę termiczną pozbawiony ryzyka zakażenia psa bakteriami pochodzącymi z surowego mięsa.

Prawidłowe bilansowanie karmy dla psa nie jest proste, a w szczególności kiedy mamy zapewnić mu w pożywieniu odpowiednią ilość witamin i związków mineralnych.
Dotyczy to diety BARF oraz pożywienia przygotowywanego domowymi sposobami.
Jeżeli nie czujemy się na siłach w wyszukiwaniu i wyliczaniu zawartości składników odżywczych to dobrym rozwiązaniem będzie pokarm w postaci suchej karmy przeznaczonej dla psów lub konsultacja z dietetykiem :

Np. :

Agnieszka Cholewiak-Góralczyk

Specjalizuje się w dietetyce psów i kotów oraz zajmuje się układaniem planów żywieniowych dla zwierząt — zarówno chorych — jak i zdrowych (m.in. dieta BARF). Jest autorką książki „Nie dla psa (i kota) kiełbasa czyli jak zdrowo karmić swojego zwierzaka”. Publikuje także artykuły w magazynach branżowych oraz dla opiekunów zwierząt, a także prowadzi Fundację Surowe Kotki i Psy, popularyzującą zdrowe żywienie psów i kotów.

ZASADA:

OBSERWUJ SWOJEGO PSA- jego zachowanie, sylwetka, kondycja, sierść i kupka- wszystko to nam pokazuje czy nasz pupil jest odpowiednio karmiony.
Prawidłowa dieta powinna zawierać:
1. białka,
2. węglowodany,

3. tłuszcze

4. witaminy,

5. substancje mineralne,

6. wodę

Procentowo to wygląda mniej więcej tak:

mięso około 60%, podroby 15% , węglowodany 10%dodatek warzyw i owoców 10%. Pozostałe 5% to wszelkie dodatki (suplementy i oleje). Oczywiście proporcje te są orientacyjne, a ostateczna kompozycja posiłku zależeć będzie od indywidualnych potrzeb naszego zwierzaka.

1. BIAŁKA

- to najważniejszy składnik pokarmowy, służący do budowy i odnowy organizmu.
1g białka to 4,5 kcal

Mięso powinno stanowić główne pożywienie psa, co nie znaczy, że podawanie samego mięsa jest zdrowe ( mięso zawiera zbyt mało wapnia i przy długotrwałym żywieniu wyłącznie mięsem, występują zaburzenia w gospodarce wapniowo- fosforanowej, co negatywnie wpływa na spoistość kości).

Obfite karmienie mięsem jest szczególnie niebezpieczne u psów:

-młodych, u których mogą pojawić się poważne zaburzenia w mineralizacji kośćca,
-starych, u których nadmiernie obciąża nerki i wątrobę, ponadto karmienie takie nie jest w stanie pokryć w pełni zapotrzebowania na wszystkie składniki.

Aby zaspokoić zapotrzebowanie na białko wystarczy np.1,2 g żółtka kurzego, 1,6g mięsa, 1,3g mączki rybnej, 1,6g twarogu dziennie na kilogram masy ciała psa (młode rosnące psy potrzebują znacznie więcej białka).

2.WĘGLOWODANY

to związki organiczne zawierające węgiel, wodór i tlen.
Do węglowodanów zaliczmy:

· Cukry proste ( glukozę, galaktozę, fruktozę)

·         Dwucukry (skrobię, glikogen, włókno pokarmowe)
Cukry służą jako źródło energii, w nadmiarze są magazynowane pod postacią glikogenu i tkanki tłuszczowej.
Nie ma określonego minimalnego zapotrzebowania na węglowodany u psów i nie są obowiązkowym elementem psiej diety, jednak ich dodatek może być korzystny u:
·         ras małych,
·         psów aktywnych,

· sportowych,

· suczek w trakcie ciąży i podczas laktacji,

· psów rosnących

· psów z niektórymi schorzeniami (np. chorobach tarczycy)

Dla przeciętnie aktywnych psów można włączyć do diety 40-50% kalorii w formie węglowodanów, których głównym źródłem są:

· Wszelkie kasze:

- KASZA OWSIANA- jest bogatym źródłem węglowodanów, białka i błonnika- zawiera tez witaminę E i witaminy z grupy B oraz fosfor, miedź, żelazo, wapń i magnez. Doskonale wpływa na psi układ krążenia i układ trawienny. Jest lekkostrawna i nie zawiera glutenu. Jest bardzo polecana psom alergikom i tym z wrażliwymi brzuszkami.

- KASZA AMARANTUS – to kasza, która nie zawiera glutenu, jest bogatym źródłem żelaza i witamin, łatwo przyswajalnego białka i łatwo strawialnej dla psów skrobi.

- KASZA GRYCZNA – to również kasza nie zawierająca glutenu, która jest cennym źródłem witamin i minerałów. Zawiera fosfor, mangan, żelazo i magnez. Jest też doskonałym źródłem roślinnego włókna i białka. Wspomaga pracę jelit i procesy trawienne. Brak glutenu sprawia, że mogą ją jeść psy z nietolerancją tego składnika. Wskazana jest dla psów z cukrzycą,,, gdyż hamuje proces wchłaniania glukozy we krwi.

-KASZA JAGLANA- kolejna bezglutenowa kasza, która zawiera mało skrobi, jest bogata w witaminy grupy B, a także miedź i żelazo.
-KASZA JĘCZNIENNA- nie jest wskazana dla psów- ponieważ ma duże zdolności do wiązania wody, pęcznieje i powoduje, że składniki pokarmowe są gorzej trawione. Jej spożywanie przez psa może prowadzić do wytwarzania gazów, skrętów żołądka lub jego ostrego rozszerzenia.

· Śruty złożowe- ziarna zbóż zawierają głównie węglowodany (skrobia), białka (głównie gluten) i błonnik. Pełne ziarno zawiera około 14% białka, 1-5 % tłuszczu, 70-80% skrobi oraz spore ilości witamin grupy B oraz fosfor

· Chleb – jest dobrym pokarmem, zawiera około 8-9%białek, do 5% tłuszczów i 45% węglowodanów

· Ryż – składa się głównie ze skrobi (85%), niewielkiej ilości składników mineralnych, tłuszczów i około 7% białka. (może być stosowany przy alergiach pokarmowych ze względu na brak glutenu)

· Ziemniaki (gotowane i rozdrobnione)

3. TŁUSZCZE

Tłuszcze pokarmowe są najbardziej skoncentrowanym źródłem energii (dostarczają energii ponad 2 razy więcej niż węglowodany czy białka), dodają smaku i poprawiają strukturę pokarmu.

Tłuszcze dzielimy na:

· NASYCONE

· NIENASYCONE – niezbędne w diecie psów- występują głównie w nasionach roślin oleistych oraz w tłuszczu zwierzęcym (głownie podskórnym i zapasowym). Są bardzo ważnym składnikiem, który wpływa na ogólny stan zdrowia psa, odpowiada za prawidłowy stan błon komórkowych, skóry, sierści oraz pracę nerek i reprodukcje.

Zmagazynowane tłuszcze podskórne odgrywają ważną rolę w regulacji ciepła w organizmie, stanowią rezerwę energetyczną, chronią narządy wewnętrzne przed urazami mechanicznymi, są nośnikiem wielu witamin niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania.

Źródłem tłuszczów może być:

· Masło,

· Margaryna,

· Smalec,

· Mięso,

· Tłuszcz roślinny z orzechów, nasion,

· Oleje np. słonecznikowy, kukurydziany

· Tłuszcze ryb- tran

Powinny stanowić około 20% całości karmy.

Jeden gram tłuszczu to 9 kcal . Przeciętne zapotrzebowanie psów dorosłych wynosi 1,3g na 1 kg masy ciała.

4. WITAMINY

są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania psiego organizmu., muszę być stale suplementowane wraz z pokarmem. Ich niedobory mogą prowadzić do ciężkich schorzeń.

Ich głównym źródłem są pokarmy pochodzenia roślinnego, także drożdże (witaminy z grupy B), tran rybi (witaminy A, D), oleje roślinne (witamina E). Bogate w witaminy są również podroby (wątroba, nerki, mózg, gruczoły dokrewne).

Psy potrafią syntetyzować same witaminę C i K.

Uzupełnienia niedoborów uzupełniać najlepiej poprzez dodawanie do pokarmu rozdrobnionych jarzyn, a także gotowych preparatów witaminowych.

WITAMINA A- jest niezbędna w procesie wzrostu i różnicowania komórek nabłonka, tkanki kostnej, narządu wzroku i elementami układu rozrodczego, między innymi łożyska. Wspomaga aktywność układu immunologicznego, bierze udział w syntezie hormonów, krwiotworzeniu oraz wykazuje działanie przeciwutleniające.

Jej nadmiar jest jednym z najszerzej opisywanych problemów związanych z nieodpowiednią dietą, która prowadzić może do zatruć w postaci ostrej lub przewlekłej. Objawy są bardzo różne i obejmują: zaburzenia funkcjonowanie nerek, wątroby, serca, układu nerwowego, narządu wzroku, osłabienie mięśni, owrzodzenie skóry, pogorszenie jakości okrywy włosowej, zaburzenia krzepliwości łamliwość kości, utratę apetytu oraz mogą mieć wpływ na płody.

Jej niedobór może prowadzić do zaburzeń widzenia, odporności, funkcji nabłonków- wysychania, złuszczania skóry oraz funkcji nabłonków dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, a także powoduje zahamowanie wzrostu kości

Źródłem witaminy A są produkty takie jak:

-wątroba,

-oleje rybne (szczególnie olej z wątroby dorsza-TRAN)

- żółtko jajka,

- tłuszcze mleka (masło)

W formie prowitaminy A, czyli BETA-KAROTEN- duże ilości tego związku zawiera marchew, a także w innych produktach pochodzenia roślinnego ( żółte, czerwone i pomarańczowe warzywa i owoce oraz warzywa zielonolistne).

WITAMINA D – odpowiada za regulację gospodarki wapniowo- fosforowej- ma wpływ na wchłanianie wapnia z jelit i budowanie kości, a także wspomaga układ odpornościowy, hamując reakcje autoimmunologiczne.

Jej niedobór może prowadzić do osłabienia kości szczególnie u młodych psów ras dużych w okresie wzrostu.

Jej nadmiar może powodować silne zatrucia z wymiotami, osłabienie, biegunki, zaniki mięśni, pogorszenie stanu okrywy włosowej, spowolnienie tempa wzrostu, wapnieniem tkanek miękkich. Podawana w nieprawidłowych dawkach powoduje zwapnienie narządów miąższowych (wątroba, nerki) prowadząc do zaburzeń ich funkcji, a nawet śmierci.

Źródłem witaminy D są produkty takie jak:

-tłuste ryby,

- ryby wędzone (np. szprotki, łosoś, makrela)

-wątróbka,

-żółtko jaja,

-oleje rybne (szczególnie olej z wątroby dorsza-TRAN)

- biały ser

- masło

WITAMINA E – łagodzi zaburzenia poznawcze u starzejących się psów, wpływa na mięśnie, układ nerwowy, naczynia krwionośne oraz odporność. Redukuje efekty stresu powysiłkowego. Zwiększa żywotność plemników.

Źródłem witaminy E są produkty takie jak:

-marchew,
- jagody,
- malina,
- Żółtka jaj,
- kiełki pszenicy,
- Olej z dorsza,
- Nasiona bawełny, słonecznika

WITAMINA K – ma działanie przeciwkrwotoczne i zapobiega odkładaniu się soli wapnia w tkankach miękkich. Niedobory tej witaminy występują bardzo rzadko, przy stanach chorobowych lub zatruciu dikumarolem (trutka na szczury). U zdrowych zwierząt suplementacja nie jest konieczna.

WITAMINY GRUPY B – stanowią liczną grupę związków o zróżnicowanym działaniu. Wspomagają układ odpornościowy, nerwowy, odpowiadają za przewodnictwo impulsów nerwowych, funkcjonowanie skóry, metabolizm substancji odżywczych, mają wpływ na dojrzewanie komórek krwi, aktywację i działanie takich hormonów jak: serotonina, insulina, na produkcję enzymów.

Występują głównie w warzywach, są nietrwałe i często niszczone w procesach obróbki, a że nie są zatrzymywane w organizmie psów, dlatego należy dbać o ich ciągła dostawę.

Źródłem witamin z grupy B są produkty takie jak:

- Warzywa zielone liściaste (sałata, szpinak, natka pietruszki)
-warzyw korzenne gotowane i rozdrobnione,
- jadalne nasiona ( groch, fasola, soja)
- nabiał,
- podroby,
- żółtko jaja

5. SUBSTANCJE MINERALNE

- są to substancje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania psiego organizmu ( wapń, fosfor, magnez, sód, potas, żelazo, miedź, mangan, cynk, jod, selen itd. Regulują one przemianę białek, tłuszczów, sterują metabolizmem komórkowym. I zarówno niedobory jak i nadmiar są groźne dla życia i zdrowia psów.

WAPŃ, FOSFOR – zapotrzebowanie na te minerały jest ściśle ze sobą związane i stanowi podstawowy budulec kości.

Istotny jest stosunek ilościowy tych pierwiastków w pożywieniu i powinien wynosić:
wapń 1,2: fosfor 1,0
Zachowanie go zmniejsza do minimum zapotrzebowanie na witaminę D.
Zbyt wysoki poziom wapnia może powodować jego odkładanie się, zwapnienia tkanki w skórze i w organach wewnętrznych oraz może sprzyjać w tworzeniu się kryształów w moczu.
Dużo wapnia zawierają produkty mleczne poddane procesowi fermentacji takie jak twaróg, sporo jest go w niektórych rybach np. w sardynkach, oraz w jajach- zwłaszcza w ich skorupkach.

Bogate w fosfor są: ryby, ryby wędzone, czerwone mięso, podroby, żółtka jaj, kasze (np. gryczana), płatki zbożowe.

MAGNEZ – odpowiedzialny jest za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego, wspomaga rozwój kości, zapobiega nadciśnieniu tętniczemu, pomaga usuwać z organizmu toksyny (np. AMONIAK), zapobiega zakrzepicy naczyniowej oraz jest niezbędny do prawidłowego przyswajania wapnia, fosforu, potasu, sodu i wit. C.

SÓD – to główny składnik mineralny w organizmie, odpowiada za jego nawodnienia, reguluje równowagę kwasowo-zasadową, reguluje objętość płynów w organizmie oraz ciśnienie osmotyczne.

POTAS – jest to składnik odpowiedzialny za odpoczynek mięśni szkieletowych oraz kurczliwości mięśni w tym serca

ŻELAZO – jest składnikiem hemoglobiny, wchodzi w skład białek i enzymów odpowiedzialnych za metabolizm, układ odpornościowy, budowę skóry i włosów.

INNE ISTOTNE MIKROELEMENTY – Cynk, miedź, mangan, selen, jod

6. WODA

jest składnikiem niezbędnym do życia, ma wpływ na pracę całego organizmu psa, dlatego ważne jest, by pies miał stały dostęp do wody.

Zakłada się, że dzienna dawka wody to 50-70 ml na kilogram masy ciała.

[1] „Poradnik dla hodowców”- Malcolm B.Willis- Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, str.48

"Psie smaki" o zbilansowanej diecie dla psów - Agnieszka Cholewik - Góralczyk